Η επίσκεψη το 1962 στην Νεμέα τού Διαδόχου Κωνσταντίνου Β’ και μερικές σκέψεις για τα τεκταινόμενα των ημερών…

 

Αφιερώνεται στους άταφους ακόμη Έλληνες που άφησαν τα κόκαλά τους στα πεδία των μαχών για την ελευθερία της πατρίδας

Και είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα.

Άρα τις εστί; Βασιλεύς ή στρατιώτης ή πλούσιος ή πένης …

Ποια δόξα έστηκεν επί γης αμετάθετος;

Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα …

Που εστί ο χρυσός και ο άργυρος;

Πάντα κόνις, πάντα τέφρα, πάντα σκιά …

(Ιδιόμελα νεκρώσιμης ακολουθίας)

Μια εθιμοτυπική επίσκεψη στη Νεμέα

Την Άνοιξη τού 1962 ο τότε διάδοχος του Βασιλικού θρόνου της Ελλάδας επισκέφτηκε τη Νεμέα στα πλαίσια προφανώς της στρατιωτικής του εκπαίδευσης για να γνωρίσει έναν ιστορικό τόπο, όπως ήταν και είναι η Νεμέα, συνδεδεμένο με την ιστορία της Ελλάδας (βλ. Κολοκοτρώνης – Αγ. Γεώργιος , Μάχη Δερβενακίων). Ήρθε με ένα τζιπ και την φρουρά που τον συνόδευε φορώντας την στρατιωτική του στολή. Έμεινε σχεδόν για μια ώρα. Τον υποδέχτηκε ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Νεμέας (1959-1963) Κωνσταντίνος Κατσάμπας, ένας δραστήριος πρόεδρος της εποχής, που άφησε μέγιστο έργο στην Νεμέα, αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία που παρουσιαζόταν ανεξάρτητα των πολιτικών συγκυριών. (βλπ. π.χ. παραχώρηση κοινοτικού οικοπέδου για ανέγερση του σημερινού Κέντρου Υγείας Νεμέας).

Η πρώτη επαφή του Διαδόχου και του Προέδρου έγινε έξω από το ΚΤΕΛ Άργους – Νεμέας καφενείο Δ. Κωστούρου πλησίον κρεοπωλείου Χ. Τσιάμη. Ανάμεσα σε πλήθος κόσμου προχώρησαν περπατώντας επί της Δερβενακίων κι έφτασαν έξω από το καφενείο του Μπάκα πλησίον του βιβλιοπωλείου Σπ. Μητράκου όπου τους περίμενε το Δημοτικό Συμβούλιο και άλλοι επίσημοι της περιοχής. Μετά όλοι μαζί κατευθύνθηκαν στην πλατεία Ηρώων Νεμέας όπου ο Διάδοχος Κωνσταντίνος κατέθεσε στεφάνι στην μνήμη αυτών. Από τις περιγραφές επρόκειτο για έναν νέον άνθρωπο, χαμογελαστό, ευπαρουσίαστο και οικείο, χωρίς κανένα δείγμα έπαρσης.

Η παραμονή του στην Νεμέα διήρκεσε σχεδόν μια ώρα και δεν ακολούθησε ούτε επίσημο γεύμα, ούτε κάποια άλλη ιδιαίτερη τελετή. Οι φωτογραφίες που υπάρχουν από την επίσκεψη, και παρουσιάζω σήμερα για πρώτη φορά, μου παραχωρήθηκαν εδώ και χρόνια και βρίσκονται στο Αρχείο μου από τον γιο τού τότε προέδρου Γιάννη Κ. Κατσάμπα (Συνταξιούχου Υπαλλήλου της Βουλής), που προφανώς τραβήχτηκαν από εξουσιοδοτημένο φωτογράφο της Υπηρεσίας Στρατού όπως συνέβαινε τότε με σκοπό την προβολή του θεσμού.

Σκέψεις και προβληματισμοί για την περίοδο Βασιλείας του Κωνσταντίνου Β’

Ακούω και διαβάζω μέρες τώρα τις αντιμαχόμενες απόψεις σχετικά με τον τ. Βασιλέα Κωνσταντίνο Β’. «Ισχυρά» τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών οφείλω να ομολογήσω. Ξέρετε, πάντα η κρίση μας είναι αποτέλεσμα της ιδεολογικής μας προσέγγισης, αλλά κυρίως της εμπειρίας που έχουμε, και αφορά την πλευρά της ιστορίας που βρέθηκαν οι πρόγονοι τού καθ’ ενός μας. Στην συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, αν δηλ. κάποιος είχε θύματα και επιπτώσεις στον τρόπο ζωής του κατά την διάρκεια όπου κυριαρχούσε μια πολιτική κατάσταση ή προσωπικότητα (βλπ. βασιλιάς) διαμορφώνεται και η αντίστοιχη θέση ή άποψη. Διαφορετικά είναι να είσαι εσύ ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σου διωκόμενος λόγω πολιτικών φρονημάτων (εξορία – φυλακή), και διαφορετικά να απολαμβάνεις ανεπηρέαστος την θαλπωρή του σπιτιού σου, ως μη «επικίνδυνος» για το υπάρχον σύστημα. Αυτό ισχύει βεβαίως για κάθε πολιτικό χώρο. Και γι’ αυτό το λόγο πάντα ακούω και «κατανοώ» ακόμη κι αν διαφωνώ αυτόν που εκφράζει μια άποψη κόντρα στα δικά μου πιστεύω και στις δικές μου απόψεις (η γνώμη απαιτεί γνώση και εμπειρία).

Από την άλλη, υπάρχουν τα στοιχεία, όχι οι αναλύσεις ως αποτέλεσμα ιδεολογικής προσέγγισης, τα δεδομένα, αυτά που τουλάχιστον γνωρίζουμε και βάση αυτών διαμορφώνουμε άποψη. Όμως διαφωνώ, όπως και να ΄χει, με τις κραυγές, τις ειρωνείες, τα ακραία σχόλια. Όπως έλεγε και ο Μοντεσκιέ «διαφωνώ με τα όσα λες, θα έδινα όμως και τη ζωή μου να τα λες». Αυτό είναι και το ισχυρό όπλο της Δημοκρατίας έναντι της ολιγαρχίας, του απολυταρχισμού και της μοναρχίας συνταγματικής ή μη.

Σεβασμός στον νεκρό άνθρωπο, όχι στις νεκρές ιδέες

Όταν κάποιος είναι πλέον νεκρός, ο χρόνος σταματάει, τα λόγια περιττεύουν και επιβάλλεται σεβασμός, σαν αυτόν που δίδαξε η Αντιγόνη στην τραγωδία του Σοφοκλή, ακόμη και αν σε ακραία περίπτωση ο νεκρός δεν έδειξε τον ίδιο σεβασμό σε αντίστοιχες περιπτώσεις κατά την διάρκεια του βίου του, επικυρώνοντας με την υπογραφή του ακραία γεγονότα που έβλαψαν την χώρα.

Αρνητικό ισοζύγιο

Ο τ. Βασιλιάς Κων/νος Β΄, συνέβαλε στην αποσταθεροποίηση του Δημοκρατικού πολιτεύματος ανατρέποντας την νόμιμα εκλεγμένη (53%) από τον λαό κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (Ιουλιανά 1965), μέσω των άστοχων παρεμβάσεών του που οφείλονταν ουσιαστικά στην απειρία, την αφέλεια, την νεότητα και την ισχυρή παρουσία της μητέρας του Φρειδερίκης (μιας σκοτεινής και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας με ναζιστικό παρελθόν) οδηγώντας την χώρα σε μια περιπέτεια (βλπ. Δικτατορία των Συνταγματαρχών) με αποκορύφωμα την τραγωδία της Κύπρου το 1974 (μέλος της οικογένειάς μου με καταγωγή από την Κύπρο έχει υποστεί αυτές τις συνέπειες αυτού του ολέθριου «λάθους»).

Έχασε την μεγάλη ευκαιρία να δικαιωθεί ως ρυθμιστικός παράγοντας του πολιτεύματος την στιγμή που εδέχθη (έστω και κάτω από πίεση φοβούμενος για την ζωή του από το στρατιωτικό καθεστώς όπως υπεστήριζε), να ορκίσει την κυβέρνηση των πραξικοπηματιών και να νομιμοποιήσει την εκτροπή του πολιτεύματος.

Αν προσθέσεις 1. ότι ελάμβανε βασιλική χορηγία από τη χούντα μέχρι το 1973, 2. ότι έλαβε το ποσό των 13,7 εκ. ευρώ αντί των 161 εκ. ευρώ που διεκδικούσε από το ελληνικό κράτος με αφορμή την «βασιλική περιουσία» και 3. την δημοπρασία του οίκου Κρίστις (24-25 Ιανουαρίου 2007) όπου εκποιήθηκαν 850 πολύτιμα αντικείμενα (που μεταφέρθηκαν με κοντέινερ από το Τατόι στην Αγγλία αξίας 14.194.338 ευρώ) θεωρητικά δικά του, ουσιαστικά του ελληνικού λαού μιας και αυτά ήταν συνδεδεμένα με την ιστορία της χώρας, τότε τα «λάθη» προστίθενται στα πάθη με αρνητικό ισοζύγιο.

Μηδενική πολιτική οξυδέρκεια

Το γεγονός ότι ήταν ένας όπως υποστηρίζουν κάποιοι, καλός άνθρωπος για τους οικείους του, καλός οικογενειάρχης, καλός αθλητής, ολυμπιονίκης, επικοινωνιακός και χαμογελαστός πάντα, δεν τον απαλλάσσει των ευθυνών του (που και ο ίδιος αποδεχόταν σε συνεντεύξεις του) έναντι όσων συνέβησαν κατά την περίοδο όπου βρέθηκε στον θρόνο ως Αρχηγός του Ελληνικού Κράτους. (Ιουλιανά ’65 – Ορκωμοσία Πραξικοπηματιών).

Γιατί όταν βρίσκεσαι στην εξουσία, δεν κρίνεσαι από την καλοσύνη του χαρακτήρα σου, αλλά εκ των πρωτοβουλιών σου που αποσκοπούν στην ευημερία του λαού που διοικείς. Εν ολίγοις, στα δύσκολα, ούτε νομιμοποιείς αλλά ούτε τρέπεσαι εις άτακτον φυγήν (το αυτό βεβαίως ισχύει και για τους κατά φαντασίαν «αντιστασιακούς» πολιτικούς εκ του μακρόθεν). Μένεις εκεί και πολεμάς με κάθε τρόπο, όπως το έκαναν οι Αλ Παναγούλης, Σπ. Μουστακλής, Κίττυ Αρσένη, Π. Κοροβέσης, Ιπ. Σαββούρας, Νικ. Ψαρουδάκης κ.α. (εξαίρεση ο Κώστας Γεωργάκης και κάποιοι ακόμη, που αυτοπυρπολήθηκε διαμαρτυρόμενος στην Ιταλία όπου ήταν φοιτητής για την σκληρότητα του καθεστώτος της Χούντας των Συνταγματαρχών θυσιάζοντας την ζωή του για την δημοκρατία και την ελευθερία τής πατρίδας μας).

Κινηματογραφικές προσεγγίσεις, επιζήμιες ψευδαισθήσεις

Κάποιοι συναισθηματικά ορμώμενοι βεβαίως, παρασύρονται μέσα από μια εικόνα που πραγματικά είναι θελκτική και αντίστοιχη των κινηματογραφικών ταινιών (βλπ. π.χ. Αυτοκράτειρα Sissy – Γκρέυς Κέλυ – Ρενιέ Γ’ του Μονακό) που έχουν ως επίκεντρο ρομαντικές ιστορίες βασιλέων που θυμίζουν τα παραμύθια που ακούγαμε ή διαβάζαμε στα παιδικά μας χρόνια.

Όλα αυτά όμως δεν είχαν και δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα, γιατί ας πούμε την εποχή που ο φτωχός ελληνικός λαός δεν είχε να προικίσει το παιδί του, έπρεπε να προικίσει την αδελφή του αποθανόντος βασιλέα Σοφία της Ισπανίας με 300.000 δολάρια και να επωμιστεί και τα χιλιάδες έξοδα της γαμήλιας τελετής (2.800.00 δραχμές) που επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό ενός λαού που μετανάστευε σε ξένες χώρες λόγω του οικονομικού του αδιεξόδου. Πληροφορίες των ανθρώπων της τότε Βρετανικής πρεσβείας ομιλούν για προίκα 100.000 – 200.000 χρυσών λιρών από τα κρατικά ταμεία. 

 

** Λέγεται ότι όταν η Φρειδερίκη απαιτούσε από τον Κ. Καραμανλή μεγαλύτερη προίκα για την Σοφία, κι εκείνος υποστήριζε πως ο λαός θα αντιδράσει, εκείνη του απάντησε πως: «τα σκυλιά γαβγίζουν αλλά η άμαξα περνά» (όπου «σκυλιά» για εκείνη ήταν ο λαός και όπου η «άμαξα» ο θεσμός της βασιλείας).

Παράσημα εκ του μακρόθεν

Στην αρχαιότητα (βλπ. Μέγα Αλέξανδρο) υπήρχαν βασιλείς που προΐσταντο στη μάχη και πραγματικά απολάμβαναν τον σεβασμό δικαίως. Στους νεώτερους χρόνους οι βασιλείς συμμετείχαν στις μάχες εκ του μακρόθεν και εκ του ασφαλούς (κατά το «όλοι θα πολεμήσετε και όλοι θα δοξαστούμε») ή όπως έγινε κατά την τελευταία περίοδο του θεσμού παρασημοφορούνταν χωρίς να έχουν λάβει μέρος σε κανένα πεδίο μάχης, παρ’ ότι αποφάσιζαν με ευκολία να στέλνουν τους «υπηκόους» τους σ’ αυτά (βλπ. π.χ. Κορέα) ικανοποιώντας τα αιτήματα των εκάστοτε συμμάχων. Το αυτό βεβαίως συνεχίζεται και σήμερα κάτω από άλλες πολιτειακές συνθήκες, δηλ. να αποφασίζουν άλλοι αντί άλλων χωρίς να συμμετέχουν στην πρώτη γραμμή αυτοί που αποφασίζουν για μας χωρίς εμάς.

Σχετικά με το τελετουργικό της ταφής

Όσον αφορά την μεγάλη διαμάχη που έχει προκύψει σχετικά με το πώς θα έπρεπε να ταφεί το τ. βασιλέας, ένα έρχεται στη σκέψη μου. Εκείνα τα σκόρπια κόκαλα των ανώνυμων παιδιών – ηρώων αγνοούμενων τώρα πια του Μακεδονικού Αγώνα, των Βαλκανικών πολέμων, της Μικρασιατικής Καταστροφής, του 1940, της Εθνικής Αντίστασης, του Εμφυλίου, των αδίκως εκτοπισμένων και αδικοχαμένων σε ξερονήσια λόγω πολιτικών φρονημάτων, της Μάχης της Κύπρου.

Γι αυτά τα κόκαλα των γενναίων αυτών νέων, δεν χύθηκε χρόνια τώρα τόσο μελάνι (πλην εξαιρέσεων) όσο αυτών των ημερών, για τον τρόπο ταφής τού τ. βασιλέα. Κείτονται εκεί ξεχασμένα μέσα στις ακαθαρσίες, τα ξερόχορτα και την λησμονιά, περιμένοντας επί ματαίω την ταφή τους. Αυτών το αίμα βλέπεις δεν ήταν γαλάζιο, αυτών το αίμα δεν είχε αξία. Μονάχα κάποια Μάνα κάτω από ένα εικονοστάσι, μια γυναίκα, μια αδελφή, ένας πατέρας παρακαλούσαν να βρεθούν και να ταφούν απλά κάτω απ’ το χώμα όπως αρμόζει σ’ αυτούς τους ανώνυμους σπουδαίους που καμιά μπάντα δεν θα παιανίσει, κανένας πολιτικός δεν θα συγκρουστεί έστω και λεκτικά στη Βουλή, καμιά διαδικτυακή μάχη δεν θα δοθεί, κανένας λόγος δεν θα διαβαστεί από σπουδαίους ρήτορες, καμιά οδός δεν θα πάρει τ’ όνομά τους. Μονάχα τα «θα», τα «όταν» και τα «ίσως» μιας παρικμασμένης εξουσίας θα συντροφεύουν κάτω από τον έναστρο ουρανό τις τελευταίες τους ανάσες.

Nemeahistory.bloqspot.com

Υ.Γ. 1. Το αφιερώνω στον αδελφό του παππού μου Αλέξανδρο Δ. Καλλή που έπεσε μαχόμενος στους Βαλκανικούς πολέμους, άγνωστος μεταξύ αγνώστων, χωρίς πρωτόκολλα, αγήματα και αναλύσεις των περισπούδαστων επωνύμων της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων. Γιατί αν δεν υπήρχαν αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες δεν θα υπήρχαν ούτε Βασιλείς, ούτε Πρωθυπουργοί, ούτε Πρόεδροι, ούτε κάθε λογής αξιωματούχοι.

 

Ας είναι λοιπόν αιωνία η μνήμη των ανώνυμων αυτών ηρώων που πότισαν τα άγια χώματα της πατρίδας μας με το αίμα τους για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα την ελευθερία και την Δημοκρατία, έστω και τραυματισμένη όπως την καταντήσαμε, αποτέλεσμα των κατωτέρων των περιστάσεων ηγετών μας, μηδενός εξαιρουμένου εδώ και πολλά χρόνια.

Υ.Γ. 2. Βάση του ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε το 1973 σχετικά με την κινητή «βασιλική περιουσία» τα αντικείμενα αξίας που κατεγράφησαν ήταν τα εξής:

• 891 αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αντικείμενα

• συλλογή με σπαθιά του 1821

• εικόνες του 17^ου και 18^ου αιώνα

• 1266 πίνακες ζωγραφικής, χαλκογραφίες και λιθογραφίες, όπως και η ανεκτίμητη αξίας «Δόξα του Γύζη»

• 13.100 χρυσά και αργυρά αντικείμενα

Αλήθεια που βρίσκονται όλα αυτά; Είναι τελικά βασιλική (;) ή εθνική περιουσία;

Όπως και να ‘χει δεν εκποιείς την ιστορία της χώρας σου αν έχεις συναίσθηση αυτής.

Αυτό ισχύει βεβαίως για ότι εκποιήθηκε από τον τ. βασιλέα από τον οίκο Κρίστις ή αγοράστηκε από μεγάλους συλλέκτες. Και αυτό ας προστεθεί επιπλέον στο αρνητικό ισοζύγιο της «προσφοράς» του τ. βασιλιά.

Υ.Γ. 3. Ο θεσμός της Βασιλείας στην Ελλάδα συνδέθηκε με την φυλάκιση Κολοκοτρώνη – Νικηταρά (Όθωνας περίοδος Αντιβασιλείας), με τον Εθνικό Διχασμό, με την Μικρασιατική καταστροφή, με την εκτροπή του Δημοκρατικού πολιτεύματος σε διάφορες περιόδους της Ελληνικής Ιστορίας και με υπέρογκα ποσά από τον κρατικό προϋπολογισμό που επιβάρυναν τον ελληνικό λαό για προίκες και πολυτελή διαβίωση της εκάστοτε βασιλικής οικογένειας. Οι ευθύνες βεβαίως δεν βαρύνουν μόνο την Βασιλική Οικογένεια, αλλά και την κατά καιρούς επικίνδυνη και κατάπτυστη πολιτική σκηνή που γράφει την Δημοκρατία στα παλαιοτέρα των υποδημάτων της για να εξυπηρετήσει τα κατά καιρούς συμφέροντά της. Αλλά όπως χαρακτηριστικά γράφει ο μεγάλος στοχαστής Κορνήλιος Καστοριάδης: «Ο ελληνικός λαός – όπως και κάθε λαός – είναι υπεύθυνος για την ιστορία του. Για όποιο κακό συνέβη στην ιστορία μας ο ελληνικός λαός δε φέρει καμία ευθύνη έτσι μόλις έρθουν τα δύσκολα και πάρουμε λάθος αποφάσεις και ακολουθήσουν οι συνέπειες των δικών μας λαθών τι κάνουμε; Ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους, Πάντα φταίει κάποιος άλλος. Ποτέ εμείς.»

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω πως για τον επιζήμιο αυτό θεσμό της βασιλείας κύριοι υπεύθυνοι είμαστε εμείς, γιατί ποτέ δεν ενώσαμε τις δυνάμεις μας για το κοινό καλό του τόπου μας. Άρα ήμασταν και είμαστε άξιοι της μοίρας μας

Υ.Γ. 4. Σ’ αυτή την εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης όπου 500.000 νέοι αναζητούν εργασία σε ξένες χώρες και ο Έλληνας δεν έχει χρήματα να θάψει τους δικούς του ανθρώπους, είναι πραγματικά ύβρις να συζητάμε για ταφή δημοσία δαπάνη και για το τελετουργικό του όποιου επωνύμου πολίτη βασιλέα ή μη. Ας συλλέξουμε πρώτα και ας θάψουμε τα κοκάλα των ηρώων του 1940 και των αγνοουμένων αιχμαλώτων της Κυπριακής τραγωδίας. Τα υπόλοιπα περιττεύουν.